Trudności w relacjach

Potrzeba kontaktu z innymi ludźmi to jedna z najważniejszych potrzeb w naszym życiu, która uwidacznia się już w pierwszych dnia naszego życia. Obecność innych ludzi początkowo stanowi warunek przeżycia – to dzięki innym ludziom dziecko ma możliwość zaspokojenia podstawowych fizjologicznych jak i emocjonalnych potrzeb niezbędnych do rozwoju. Inni ludzie nie tylko zapewniają pożywienie dziecku, ale także i schronienie, opiekę, poczucie bezpieczeństwa, pomagają w przeżywaniu i regulowaniu emocji, uczą samoukojenia. Początkowo tę rolę pełni najbliższa osoba, matka bądź inny opiekun. Z czasem świat społeczny dziecka rozszerza się o kolejne ważne osoby z jego rodziny i najbliższego otoczenia. Pojawiają się opiekunowie ze żłobka, czy przedszkola, nauczyciele, trenerzy. To, jak najbliższe osoby z otoczenia reagują na potrzeby dziecka, na ile trafnie je odczytują, a na ile ponoszą w tym względzie porażki, będzie wpływać na postrzeganie siebie, innych ludzi, obraz świata. Pierwsze doświadczenia z najbliższymi stanowią matrycę tego, jak budujemy relacje w naszym dorosłym życiu, czy wchodzimy w nie z ufnością, czy z lękiem, czy unikamy ich oraz to, jak później one przebiegają.

Z czasem miejsce rodziców czy opiekunów dopełnia bądź zastępuje grupa rówieśnicza, a relacje stają się coraz bardziej złożone. Dziecko, a później nastolatek, staje przed możliwością pełnienia różnych ról w formalnych i nieformalnych grupach. Doświadczenia te mogą być zarówno rozwojowe jak i traumatyzujące. Grupa może wspierać zdolności i talenty jednostki, rozwijać jej potencjał, stawiając adekwatne do możliwości wyzwania, uczyć współpracy i zdrowej rywalizacji. Negatywne doświadczenia grupowe rodzą osamotnienie, poczucie wykluczenia, bycia gorszym, podkopują poczucie własnej wartości i sprawczości, uderzają w podstawowe poczucie bezpieczeństwa i zaufania.

Trudności w relacjach mogą mieć charakter chroniczny, jak i być ograniczone do danej grupy lub sytuacji. Chroniczne trudności mają swoje źródło w pierwszych doświadczeniach międzyludzkich, zazwyczaj wiążą się z traumatycznymi wspomnieniami z bycia członkiem grup rówieśniczych i często towarzyszą zaburzeniom osobowości. Osoby takie zmagają się z ciągłym poczuciem odrzucenia, nieprzyjęcia przez innych, nieakceptacją. Mają wiele doświadczeń wykorzystania przez innych, przekraczania ich granic psychologicznych bądź sami często naruszają granice innych. Zdarzają się też osoby, które zbudowały wokół siebie mniej lub bardziej liczne grono znajomych, z którymi czują się bezpiecznie, ale trudno im utrzymać bliski związek albo obawiają się opartych w większym stopniu na rywalizacji relacji np. w pracy.

Trudności w relacjach z ludźmi mogą mieć różnorodne oblicza. Mogą one:

– przejawiać się zbytnią uległością i niemożnością dbania o siebie,

– wyrażać się nadmierną kontrolą, impulsywnością i agresywnym przedkładaniem swoich potrzeb nad potrzeby i uczucia innych,

– polegać na znaczącym zahamowaniu czy ograniczeniu nowych znajomości,

– manifestować się trudnościami w budowaniu więzi i bliskości,

– objawiać się silnym lękiem przed innymi ludźmi bądź czy zbytnią ufnością, nieumiejętnością chronienia siebie,

– uwidaczniać się w sposobie kończenia relacji – w umiejętności bądź jej braku rozstawania się z ludźmi, rozluźniania więzi przy jednoczesnym nieprzekreślaniu wspólnych doświadczeń, w zdolności do czerpania z tego, co było dobre i samodzielnego rozwijania się dalej.

W odpowiedzi na trudności w relacjach interpersonalnych w naszym Ośrodku prowadzimy: grupy psychoterapeutyczne i rozwojowe, psychoterapię indywidualną i psychoterapię par.

Grupowe formy pomocy stanowią najlepszą formę wsparcia i leczenia w sytuacji doświadczania trudności w relacjach. W bezpiecznym otoczeniu, ze wsparciem psychoterapeutów można nie tylko zrozumieć przyczyny swoich trudności, ale i próbować nowych sposobów wyrażania siebie, swoich emocji, budowania relacji – sposobów, które pozwolą na zadbanie o siebie, własny rozwój oraz umożliwią dostrzeżenie innych osób i budowanie relacji opartych na szczerości, autentyczności i zaufaniu. Czasami jednak poziom lęku przed innymi ludźmi jest tak duży, że przebywanie wśród innych paraliżuje. Bywa też tak, że poczucie krzywdy i zranienia jest na tyle bolesne, że utrudnia dostrzeżenie innych osób i przez to znacząco ogranicza korzystanie lub subiektywny. Wtedy alternatywą może być psychoterapia indywidualna, podczas której relacja z terapeutą pozwala lepiej zrozumieć przeżywane trudności i daje możliwość przeżycia korekcyjnego doświadczenia emocjonalnego.

Odpowiedzią na trudności w związku może być psychoterapia par. Wspólne sesje z psychoterapeutą bądź psychoterapeutami par dają możliwość podzielenia się swoimi emocjami, odczuciami, trudnościami, usłyszenia perspektywy drugiej strony i zrozumienia mechanizmów leżących u podłoża konfliktów bądź trudności w relacji. Wspólna praca pozwala nie tylko zwiększyć samoświadomość, lepiej zrozumieć partnera, ale także wypracować takie sposoby komunikowania się, wyrażania emocji, dbania o siebie, angażowania się w związek, które będą satysfakcjonujące dla obydwu stron.